ATAERKİL, ATAERKİL DÜZEN, ATAERKİL DÜZEN NEDİR

Ataerkil düzen, devlet ve aile yönetiminde babanın veya baba soyundan olan en yaşlı bir erkeğin mutlak hakim olduğu bir sosyal örgüt­lenme biçimidir. Ataerkil düzende baba, ailc-dc akrabalığın ekseninde yer alır. Çocuk babaya ve babanın ailesine nisbet edilir; onun adı­nı alır. Babanın totemine tabi olur. Annenin ailesinin fertleri yabancı sayılır ve akrabadan kabul edilmez; onlara karşı yakınlık duyul­maz.

Bu özelliklere sahip bir toplum içinde baba aile fertleri üzerinde mutlak bîr otoriteye sa­hiptir. Toplumu temsil yetkisi babaya veya ba­ba soyundan gelen en yaşlı kişiye aittir. Daha ziyade Avustralya ve Amerika'nın ilkel kabile-leriyle eski Yunan, eski Roma, eski İsrail ve cahiliye dönemi Araplarında en tipik örnekle­ri görülen ataerkil düzende babanın çok geniş hak ve yetkileri vardır. Cezaların infazı, aile dı­şından bir yabancının dilediği takdirde, aileye kabulü, dilediği kişileri her hangi bir suçu se­bebiyle aile dışına çıkarma bu haklardandır.

Bu düzende kadın erkeğin evinde oturur ve ona tabidir. Yukarda sözü edilen konularda herhangi bir müdahale hakkı yoktur, toplum hayatında yeri olamaz. Ancak bu tür toplum düzeni de zamanla anaerkil düzen gibi katı özelliklerini kaybetmekte, hem anne, hem ba­ba tarafının ortak akrabalığına doğru, yönel­mektedir.

Feminist literatüre göre ataerkil toptum ya­pısı, kadınların akrabalığın ve üretimin merke­zinde yer aldıkları anaerkil düzenden sonra or­taya çıkmış ve zorla onu bastırıp yok etmiştir. Bugün görülen pek çok ailevi toplumsal ve ekonomik bunalımın kökeninde "erkek değer­lerinin hakim olduğu bir toplum yapışma sa­hip olmamız yatmaktadır. Bunu daha "şefkat­li", daha "içten" ve "sevecen" değerler geliştire­rek altedcbiliriz.

İzzet ER

Bk. Anaerkil Düzen; Feminizm